Sanal Özel Ağ Sizi Ağına Düşürebilir mi?
Sınırları  Aşan VPN  Her Zaman Sizin Sınırlarınıza da saygılı mı ? Ya da aniden hayatınızı sınırlayabilir mi ?  Görsel halüsinasyon belirti vermeden VPN (Sanal Özel Ağ) size beyin dalgası oyunlarıyla tünelin ucunda ışık olmasa da sanki varmış gibi gösterebilir mi ?

Kendi sınırlarını zorlayan engelleme karşısında Sınır tanımayan insan , sınırları aşan VPN de yasal sınırların ihlali söz konusu olmadığı için , rahatlıkla erişim deneyimini yaşarken gizli ve açık tehlikeler karşısında tekinsiz davranırsa, hackerların  ablukası ve kuşatması suretiyle hayatının konforunu (yani sizin hayatınızı ) sınırlandırabileceklere karşı savunmasız kalmaması için hatırlaması gereken bilinen ve siyah kuğu konu başlıkları acaba neler?

İşte haftanın ilk gününün ardından bugün  bu yazının yazılma saiki bu olacak. Hızlı  güzergah oldu. Biraz daha genişletelim söylemizi.  Geriden alalım o zaman dünü ,bugünü ve bir kaç gün öncesini.

Ortadoğu Yangın Yeri

Suikast sonucu öldürülen , Hamas'ın Siyasi Büro Şefi ünvanlı lideri  İsmail Haniye’nin Tahran’da 7 kiloluk savaş başlığı taşıyan kısa menzilli füze marifeti ile ölümünün ardından dünya Dünya diken üstünde  ve bir yandan bölgesel savaş çıkar mı ,üçüncü dünya savaşı tetiklenir mi , diye konuşurken  hop oturuyor hop kalkıyor.

Dolayısı ile bu türbülansta Ortadoğu ateş çemberi .Gerilim giderek  artmakta,Dün akşam saatlerine gelindiğinde (TSİ).Biden Beyaz Saray’da savaş odasına(durum odasına ) girdi  Acil Durum toplantısı yapıldı.Konu Ortadoğu daki sıcak gelişmeler ve ABD nin İsrail’e nasıl destek vereceğine ilişkin idi .Telaviv, İran,Lübnan hattı gergin . İsrail Lübnan sınırında füze sesleri susmuyor. İran ve İran Hizbullahı    saldırıya , geçmek için aportta bekliyor. İran'dan misilleme bekleniyor.Hatta borsa saldırıyı satın aldı mı konuşmaları çoktan  küresel çapta ana akım medyada yerini aldı. 

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Temmuz ayı enflasyon verilerini açıkladı.ayın enflasyonu aylık bazda 3,23 yıllık bazda 61,78 arttı. Açıklamaları geldi. Türkiye'de Borsada başta Asya kaynaklı olmak üzere çökmüş bir borsa ve Kara Pazartesi.

Küresel piyasalar, ölçeğine bakınca resim daha da net. ABD'de resesyon endişelerinin hızlı artmasına binaen  ve yine zincirleme etkileri bakımından ABD'de açıklanan tarım dışı istihdam  verilerinin beklentilerin oldukça altında artışı etkisiyle işsizlik oranının yüzde 4,1'in üzerine çıktığı şartlarda  Fed'in yanıt vermemesi gibi pek çok sebep sonuç silsilesi ile haftaya aya tarihi bir düşüş baskısıyla başlaması bir yanda, Kripto para piyasalarındaki sert düşüşler, New York Borsası'nda cuma günü Nasdaq endeksi düşüşü ,Japonya'da Nikkei endeksi yüzde 12'nin üzerinde düşüşle 1987'den bu yana en berbat  kaybını yaşaması bir diğer yanda.

Bugüne gelindiğinde dün FED'in yaptığı umut verici geleceğe yönelik açıklamaları ile bugün yani 6 Ağustos'ta piyasalar biraz daha toparlandı ,risk iştahı arttı .

Tüm bu gelişmeler oladursun  ayrıca  , Toplum mühendisliği algısı ile sansür algısı konusunda farklı bakış açıları ile ülkede etkileri yankı bulan instagram mevzuu var.

Ulaştırma Bakanlığı bürokratları ve Instagram yetkilileri Instagram erişim engelinin akıbeti ne olacak diye bir araya geldi ve şartlarımız yerine gelsin hele bir noktasına geldi . İşte Böyle bir haftaya başladık . 

Katalog Suçlar Ve Teror Orgutleri Propagandası  Barındıran İçeriklerin Kaldırmada ivedi  Davranılmasını İstemek  Türkiye'nin Talepleri Arasında.

Dün  yani 5 Ağustos akşam saatleri az önce Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, erişim yasağı getirilen sosyal medya uygulaması Instagram yetkilileriyle yine bugün yapılan görüşmeye ilişkin, "Tam istediğimiz sonucu almış değiliz, takip ediyoruz, aktif olarak görüşüyoruz. Bugün bir ilerleme olacağını düşünmüyoruz."şeklinde konuştu.

Taraflar terör kavramı üzerinde fikir ayrılığını sürdürmekte ve bu konuda uzlaşı henüz sağlanmadı fakat öte yandan , META’dan dün yapılan açıklamada ise, “Türkiye’de Instagram’a erişimin engellenmesinden dolayı milyonlarca kişi aileleriyle ve arkadaşlarıyla gündelik iletişim kurdukları bir yöntemden mahrum kalırken, işletmeler de aynı şekilde müşterilerine ulaşamıyor. Hizmetlerimizi yeniden kullanıma sunmak için elimizden geleni yapmaya devam edeceğiz” denildi.

Bu açıklama gelinceye kadar esasında bekledim bir yazı yazmak için zira sürecin uzaması durumunda belki de siber güvenlik ve dijital dünyada  instagrama özel risk ve emniyet konusundaki içgörülere ve bakış açılarını yansıtmak çok da ivedi bir konu olmayabilirdi . 

Bahsettiğimiz gelişmeler olurken Batı tarafına baktığımızda İngiltere'de şiddet barındıran aşırı sağcı sokak olayları dalga dalga ülkenin her yerine yayıldı .Orası da yangın yeri . Bugün yani 6 Ağustos son günlerde dünya sıcak gündemindeki İngiltere'deki şiddet olaylarının tırmanması söz konusu olunca sosyal medyayı kapatma noktasına geldi ve bugün öğle saatleri hükümetin Xin Eylül’e kadar kapatılma söylenceleri hızla yayıldı .

 Tünelin ucundaki hüzme. Orada bir VPN Işığı var Var Uzakta

Insan bu engellemeyi sever mi sevmez. Muhakkak kendine mevcut boşluklardan alan açar ve kurtarır kendisini engellemelerden hele de yasal bir çerçeve ile de sınırlama olmayınca VPN üzerinden instagrama erişmenin mümkünlüğü ,bilinenin malumu.

 Başka bir ülkedeki VPN sunucularına bağlanarak, o sunucunun olduğu ülkedeymiş gibi internette gezinmeyi sağlayan  Sanal Özel Ağ olarak dilimize çevrilen  Virtual Private Network yani VPN güvenli bir kurtarıcı mı yoksa denize düşen yılana mı sarılıyor bu konuda ise çeşitli tartışmalar vardır. 

Genel anlamda uluslararası ölçekler her ne kadar az risk almayı seven bir toplum gözüksek de bu konuda risk almayı seçenlerin sayısı da pek az değil gibi görünüyor. Bunu psikoloji, sosyoloji ve sosyal psikoloji gibi intra-disipliner bir bakış açısı ile ayrıca ele alacağız bugünün mevzuu olmayacak .

Tabi  bahsettiğimiz somut olaydaki gibi engellenme durumlarında , içinde bulunduğu durumu Öğrenilmiş çaresizlik ve alışılageldik kaderci anlayışla kendini sınırlama  noktasında tıkanıp  kalmadan  çözüm odaklı alternatife neler bulunabilir yaklaşımını sadece kendi menfaatine yöneltmek yerine bütünsel bir bakış açısıyla hem kendisi hem insanlık ailesi ve tüm canlılar alemi lehine kurgulayarak çözse bu toplum daha refah,barışçıl,adil ve etik olmaz mıydı diye diye içimden geçirmediğimi söyleyemem .Çağımıza mührünü basan hakim realist bakış açılarından uzak,romantik çok da idealist bir duruma düşmem kanımca.

Özgürlükler,sınırlandırmalar,sosyal medyadaki tekelleşme,mevcut sıcak siyasi küresel çapta gelişmeler üzerine sistematize edilerek irdelenmiş biçimde  yaşanmakta olan olgu ve olayların uluslararası politika zeminindeki ulusal ve küresel çapta karşılıklarından ari olarak şimdilik.

Ve bunu söylerken,  CLC 360 bakış açısıyla olası riskler konusuna  odaklanalım. Bu arada KVKK ve 5651 nolu yasa konusunda farkındalıklar  da daha sonrası için  geçmişte olduğu gibi bir kez daha  konu başlığı olacağı bir CLC 360 eğitim müfredatımız hazır. Başka bir günün yazısına yansıyacak bir konu olacak diyelim.

Bir VPN, çevrimiçi etkinliğinizi ve IP adresinizi görmesini engelleyebilecek güvenli bir internet bağlantısı sağlayabilir, ancak sizi koruyamayacağı pek çok alan mevcut.  VPN sizi bilgisayar korsanlarından korur mu?

Güvenlik özellikleri, hızı ve ücretsiz deneme olarak kullanabileceğiniz 30 günlük para iade garantisi olan bir VPN lafzından da çoğu zaman anlaşılabileceği ama ekseriya atlandığı düşünülerek söylemeliyiz ki ücretlidir. Öncelikle bunu bilmelisiniz.Ücretsiz VPN kullanımlarında az sonra bahsedeceğimiz risklere karşı ise zaten kat be kat daha korumasız olursunuz hatırlatalım.

Ayrıca Bir antivirüs programı yüklemeden tamamı ile korumasız haldesiniz. Bilgilerinizi veri aracısı listelerinden kaldırmadan yine açıktasınız zira çoğu siber saldırı, kişisel bilgiler gerektiren kimlik avı ile yakından ilgilidir.

Bilgisayar veya akıllı telefonunuzu korumakta  VPN yazılımı kullanıyorsanız, şayet korunuyorsanız da  korunan tek cihaz budur. Verilerinizi güvende tutmak için, İnternete bağlanan her cihaza bir uygulama yüklemeniz veyahut  bir VPN yönlendiricisi kullanmanız  gerekir.  Virüsler ve kötü amaçlı yazılımlar hala bir tehdit unsurdur.  VPN bilgisayarınızı virüslerden veya kötü amaçlı yazılımlardan koruyor sanırsanız yanılgıdasınız .

Orada tünelin sonunda ışık olup olmadığı şüphelidir. Bilhassa kötü amaçlı yazılım taraması yapmaksızın   torrent indirmek  ve P2P ağları aracılığıyla şüpheli dosyaları indirmek başlı başına baş ağrısı olma potansiyeli taşır. Üçüncü taraflar sorunsalı  açısından bakarsak  taraflardan herhangi biri hacklenirse, verilerinizin karanlık web'e gitmesi veya kimlik avı ve diğer tekniklerle sizi dolandırmak için kullanılması riski her zaman vardır.

Hız Sorunları boyutundan da bakarsak , Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), sosyal medya platformunun "katalog suçlarına uymadığı"gerekçesiyle erişime kapatılması sonrasi Instagram özelinde  dijital detoks yapanlar olduğu gibi hız düşümüne rağmen hiç yoktan iyidir diyenler oldu .

Erişemediği  kısıtlı sosyal medya platformuna mahrumiyet psikolojisi ile  salgıladığı  yoksunluk kaynaklı strese bağlı  her nevi hormonun yerine  ödül havuç olarak uzatılan VPN sayesinde oksitosin açığı kapanıp serotonin salgılama imkanı doğunca , bunun verdiği motivasyonla internet hızındaki düşüşler tolere edilir.

Tünele Girince ,Sabırsızlara  Özel Aheste Beste Fıstıki Makamı  Bir Hız

Tünele girdiğinizde konumunuz başka bir ülkeye yönlendirilirken, VPN’ler bağlantınıza ilave bir şifreleme katmanı ekler. Haliyle bağlantı  gizliliği için  şifrelemek ve şifrenin çözülmesi (encryption-decryption) zaman aldığından genel anlamda bir yavaşlık söz konusu olma ihtimali var.

VPN’nin internet bağlantınızı yavaşlatması hatta ara ara donmalar yaşamanız normaldir. Yüksek çözünürlüklü (HD veyahut  4K) videoların yüksek hızlı bir internet bağlantısına gereksinim duyduğunu çoğu zaman biliriz  ama VPN benzeri uygulamalarda hız konusunda farkındalık daha az olabilir .Bu nevi VPN kullanırsak neler olur tarzı bilgilere hatta videolara bile bir şekilde ulaşılır.

Roket bilim değil ,bilhassa erişim kısıtlandığında konunun sıcak gündem haline gelmesi hasebiyle çoğu kişi bu konuda kalem kıpırdatmaya, “ben daha iyi biliyorum” demeye meraklıdır .Mevzuu bu değil. Bu noktada başka arka planda çalışan kritik alanlar göz ardı edilir.

Örneğin yavaşlama  kritik bir alandır yavaşlama nedeni ile “bilişsel ve davranışsal” açıdan her zaman sibergüvenlik özelinde verdiğimiz Çiğdem Yorgancioglu CLC 360 Paradigm-EducAction-CYBERSEC eğitimlerinde ve canlı yayınlarımızda bilhassa altını çizdiğimiz Human Error İnsan Faktörü Hata Yakalama ,Hata Önleme yaklaşımları konusu gündeme gelir. Yavaşlamadan kaynaklı bezginlik ve bıkkınlık nedeni ile ve sabırsızlık göstererek yanlış kararlar alabiliriz .

Bu konu ekseriya İnsan Hatası ve Yeni Nesil Teknolojiler İnsan Makine Etkileşimleri konusunda derinlemesine işlediğim alanlardan biri olmasından dolayı sosyal sorumluluk projesi olması gayesi ile bu konuda bir canlı yayın farkındalık programı düzenlemeyi düşünüyorum.

Geçtiğimiz ay Dünyada seçimler Yapay Zeka ve Siber Güvenlik yaklaşımı yayınları formatına benzer yayınlar olacak.Bu kez yayınlar İnstagramdan olmayacak .

ŞEYTAN SADECE ACELE İŞE DEĞİL, AHESTE BESTE  AŞIRI YAVAŞ İŞE DE KARIŞIR

Esas konuya ve yavaşlama sebeplerine dönersek,çoklarca  kullanıcının bağlı olduğu bir VPN sunucusuna bağlandığınızda  düşük hızlarla veya bağlantı kopukluğu ile karşılaşma olasılığı yadırganacak bir durum değil. Yoğun ağ trafiği, çoğu VPN sunucusunun temel ve aynı zamanda en basit anlaşılan  sorunlarından biri.

Aheste beste fıstıki makam bir  yavaşlama .Ayrıca  coğrafi konum bakımdan uzak iseniz verilerin daha da fazla ağdan geçmesi yüzünden  gecikme de (latency) internet bağlantısını  yavaşlatabilir. İstisnai olarak bağlantı hızındaki bazı ufak  artış ülkelerin uluslararası kısıtlamalarının VPN sayesinde aşılması kaynaklı olabilir fakat  bağlantı hızı olgusu açısından bilinmelidir ki   VPN size internet sağlayıcınız tarafından sunulan bant genişliğini arttırma dığından sahip olduğunuz internet hızının ötesine geçemezsiniz.

Yani VPN e bağlandım hokus pokus artık hızlanılır diye düşünenler aldanırlar.. Uzmanlar VPN ekseriya  hizmete bağlı olarak bağlantınızı %10 ila %25 oranında yavaşlatır şeklinde açıklamalarda bulunmaktalar..Şifreleme yükü bu orandaki artışta temel nedenlerden. olarak sayılmakta.  .

Hız kısmını şimdilik geçtik diyelim .Yapacağımız bilişsel davranışsal hataları ayrıca  konu alan bir çalışma gelecek şimdilik bu kadarına dikkat kesilelim  Bağlantı ve uygulama kaynaklı yavaşlama kaynaklı kötümser,kaygılı ve sitemkar hale gelen bir ruhun yapabileceği bilişsel ve davranışsal hatalar CLC360 HATA ÖNLEME YAKLAŞIMI çalışmasının önemine vurgu yapacak derecede ciddi ve olası hata sayısı niceliği de hiç az değil.

Peki yavaşlama olmasa, ya da önemsiz ise bir VPN'e yüzde yüz güvenebilir misiniz noktasında esasen cevabımız bu noktada hayır olacaktır .Öyle  VPN kurşun geçirmez güvenlik sağlar ,şöyle güvenlidir böyle güvenlidir , mağazadaki daha sağlamdır deseler dahi asla emin olamazsınız.

Zira, veriler üçüncü bir taraf aracılığıyla gönderiliyor, bu nedenle tehlikeye atılabilir, çünkü verilerin gerçekte ne şekilde,hangi ortamda ,hangi araçlarla ve nasıl işlendiğini bilmiyoruz. Ayrıca, VPN'in kendi yazılımı Trojan vb çeşitli virüs ve kötü amaçlı yazılım içerebilir. Bu nedenle VPN'ler kurumsal bilgilere erişim için bir iş bağlamında kullanılması  ve  bu tür bilgiler korunmalı ve güvence altına alınmalıdır yaklaşımı bilhassa pandemi zamanları da uzaktan çalışma modeline geçildiğinde epey gündeme geldi .

Bir kurumsal VPN, çalışanların ofiste fiziksel olarak bulunuyormuş casına uzaktan erişimle  çalışmalarına olanak tanır. Bu, çalışanların yalnızca şirket intranetinde bulunan hassas kaynaklara erişmesi gerektiğinde yararlıdır. Öte yandan çoğu durumda, bir VPN'in kişisel kullanımına güvenilirliği açık bir noktadır..Bu konuda asla ve asla yüzde yüz koruma kalkanınız yoktur . Yüzde yüz emniyet istiyorsanız bankacılık vb uygulamalar platform için VPN kullanımını tamamen unutun.

Chi Lange Challenge - Clc 360 VPN Kullanıcı Sözleşmesi Okuryazarlığının Önemi
VPN'in kullanılabileceği cihazlar ve platformlar, emniyetli  olduğunu düşündüğümüz VPN sağlayıcılar hız vb diyelim ki her konuda risklerin mitigasyonunu yaptık diyelim. Sözleşmeleri de okumak ve anlamak bir o kadar önemlidir.

Bu sözleşmelerde açık ya da zımni üçüncü partilere bilginizin verilebileceğine ilişkin ifade varsa derhal kaçın oralardan . XYZ VPN sağlayıcısının şu ifadeleri daha sağlıklıdır” herhangi bir yerel ya da ulusal hukuka aykırı düşmez iseniz üçüncü taraflarla bilgileriniz paylaşılmayacaktır.

Bu bilgiler yalnızca XYZ VPN  adminlerinin erişiminde ve paylaşıma açık değildir.”Bu nispi olarak daha makul bir sözleşme maddesidir ama şunu bilin ki ; hangi sağlayıcı olursa olsun en sade hali ile sözleşmelerde “Herhangi bir kayıtlı kullanıcı ile ilgili olarak, XYZ VPN  hizmetinin kullanımından veya kullanımı esnasında doğabilecek her türlü hasardan (fark edilen veya edilmeyen) hiçbir şekilde sorumlu değiliz.”tarzında sorumluluk üstlenmeyen başınız derde girerse ,yine o   başınızın çaresine "Siz" bakarsınız anlamı taşıyan maddeleri yer alır.  

Bu sözleşmelerin her birini anlamadan ,hatta hukuk departmanınıza,çalıştığınız  avukatlara ya da sözleşme okur yazarlığı olan uzmanına danışmadan güvende değilsinizdir. Bu konuda dikkate alınacak konuların anlatımı ve bu konuda verdiğimiz Çiğdem Yorgancıoğlu CLC 360 Bilişim Sözleşmeleri Okuryazarlığı eğitimlerinden alınan içgörüler  önümüzdeki günlerde siz okuyucularıyla buluşacak..

Tatlı ve güzel sözlerle bitirelim bu yazının sonunu. Zira Lübnan İsrail ‘ın ateşli sınır hattı olduğu ve bu yazının yazıldığı sırada İHA kamikazelerle Hizbullah’ın saldırıya geçtiği İsrail ‘de sirenlerin çaldığı anları yaşıyoruz. Sıcak gündemdeki tatsız mevzuların yanısıra en yüz güldüren gelişmeler Paris 2024 Olimpiyat başarılarımızla ilgili ardı ardına geliyor .bunlara da seviniyoruz elbet .Yarı Finale yükselen Filenin Sultanları ile de gurur duyuyoruz.

İnstagramdan da geri adım atacağına işaret eden parçalı açıklamalar gelmeye devam ediyor. Öte yandan farklı bir olay özelinde Meta’dan bir Ay Pardon geldi . Meta, Hamas lideri İsmail Haniye için başsağlığı dileyen Malezya Başbakanı Enver İbrahim'in paylaşımları kaldırıldığı için özür diledi. Sorunun operasyonel bir hatadan kaynaklandığını belirten Meta, paylaşımları yeniden yayınladı.

Metanın geri adımı ve  sözcüsünün açıklamaları dikkate alındığında hayatın olağan akışı içinde hukuk kuralları işleyişlerinin temayülleri de gözönüne alınarak bizdeki instagram engelinin aşılabilmesi için gerekli olduğu düşünülen META adımlarını atılmasına binaen ,  emsal teşkil edeceğine ihtimal veriyoruz.

Instagram şayet taraflar dünkü toplantı sonrası tıkanma konusu olduğu belirtilen terör kavramı üzerinde de uzlaşmaya varılırsa  muhtemelen  yakında açılır INSTAGRAM  eli kulağında.

VPN ile bir tünele girersiniz .Alice Harikalar diyarında kıvamında maceralara açık hale gelirsiniz bunu akılda tutarak tünelin ucunda ışık var mı yok mu siz karar vereceksiniz .

Hiroşima Faciasının yıldönümünde, bombaların yağdığı,hükümetlerin sığınaklara gidip gıda stoğu yapın dediği , haklı ve haksız hükümetler,devletler  ve siyasi aktörler didişirken masum halkların mağdur ve mazlum hale geldiği bir konjonktürde  , umutlarımızı koruyarak tüm olumsuz ve iç acıtıcı insanlık dramlarının yaşandığı mavi bilye dünyamızda,herşeye rağmen özgürlüğün barışın adaletin,vicdanın ,sağduyu ve muhakemenin hakim gelmesini temenni ettiğimiz ve "İNSANİYET "kazansın dediğimiz  güzel bir haftamız olsun  .

Çiğdem Yorgancıoğlu
http://www.cigdemyorgancioglu.org 
Risk Uzmanı -ICT  Bilişim,Telekomunikasyon ve Enerji Sözleşmeleri Uzmanı
T.C Ceza ve Hukuk Mahkemeleri Yeminli Adli Bilirkişi