Sadece " kobaylık " sözünü duymak bile tüyleri diken diken hale getiriyor. Ya  Asılsız iddia değil de ,doğru ise diye ! "Söylesem tesiri yok, sussam gönül razı değil.".der ya Fuzuli , ben tesiri olsun diye yazıyorum. 

Asılsız sahte haberlerin ve yanlış bilgilerin çevrimiçi olarak yaygınlaşmasıyla, güvenilir kaynaklar ile güvenilmez kaynaklar arasında ayrım yapmanın giderek zorlaştığı bir çağın içinden geçmekteyiz.  Kuvvetli delil görüntüsü veren iddialar da gündeme gelince artık duramazdım ve bir bilim insanına duyduğum saygıya ilişkin sözlerimi ilk hali ile muhafaza edemezdim .Bir şerh koyma vaktim gelmiş olabilir. itibar suikasti yapmamaya azami gayret göstermekle birlikte kamu vicdanını yaralayıcı bir eylemin savunucusu olmaktan kaçınmak da benim sorumluluğum.

Zira ne hayata gözlerini yummuş  masum bilim insanına çamur atılmasına gönlüm razı olur, ne de bahsi geçen iddialar şayet doğru ise, Çığ,tamamen  insanlık için hizmet etti diye anmaya meylederim. Yanlış bilgi yayarak,dezenformasyonla bu bilgiyi daha da çarpıtarak ve itibarları zedeleyerek, etik anlayışından ve değerlerinden yoksun  gazetecilerin şu günlerde  medyaya olan güveni  nasıl zedelediği  ve masum insanlara zarar verebileceği konusuna da yer veren  son kitabım (şu anda editleme ve redaksiyon aşamasında) yakında baskıya girecek.Hata yapmaktan ilk önce ben sakınırım .

bahsi geçen kaynaklardan biri : Merve Kara-Kaşka'nın yazısı  Unvan,BBC Türkçe-https://www.bbc.com/turkce/articles/c99r5403773o -HZİ Vakfı: Yetkililer ve dönemin tanıkları 12 Eylül iddialarıyla ilgili neler anlattı?

Gayrı insanîliğe batmış bir şekilde mahkumlar üzerinde kimyasal deneylerinin ve/ veya  etik ya da kanun dışı ,ve hukuk önünde tam ehliyetli kabul edilen insan/kişi rızası alınmamış herhangi bir bilimsel insan deneyinin  bir parçası olmasına yönelik iddialarının hiçbirinin gerçek olmaması ve sadece geçmişte kendisi aleyhine ya da kurucus olduğu vakfın aleyhine  yapılan bir karalama kampanyası olmasını umarak;  Bilim insanı Muazzez İlmiye Çığ ile ilgili  aşağıda yer alan ilk yazıdaki hürmet ve saygım devam etmekte olup ;

şayet iddiaların en ufak bir bölümü ile  insanlıktan çıkmış bir eyleme direk ya da dolaylı karışmışsa , insanlar üzerinde iddia edildiği gibi mahkumlar üzerinde ya da başka kişiler üzerinde böylesi ister bilimsel ister bilimdışı deneylerin Muazzez İlmiye Çığ olarak  şahsen kendisi bir parçası olmuş ya da göz yummuş ise o zaman “yazıklar olsun” ki bildiklerim sadece  sandıklarım imiş derim. Yazıklar olsun ! umarım ruhun  şayet bu fillere karıştı isen vicdansızlıklarınla hesaplaşmayı hayata gözlerini yumduktan sonra geçtiğin yeni boyut hangisi ise  ya da kendi inancın doğrultusunda nasıl adlanıyorsa orada  da sürdürürsün” diyeceğim kendisini uğurlarken. Bu durumda eski hissiyatımı ,saygımı korumak mümkün değil.

Öte yandan şayet bu iddialar değerli bir bilim insanına yöneltilmiş bir iftira ve itibar suikasti ise de yapanlara yazıklar olsun !.  Asılsız  iddia ve iftiralarını  cevap hakkı olmayan bir kamuya mal olmuş yüksek profilli  (insanlığa hizmet etmiş olarak tanıdığımız) etik bilim insanına  yöneltenler ile ilgili de toplumda gelecekte de iftiranın ve itibar suikastının özenilir hale gelmemesi için ve bilim insanına  iade –I itibar için konunun irdelenmesinde de fayda görürüm.

Hülasa ;Kamuoyunda alevlenen bu ikircikli tartışmadaki gerçeğin hangisi olduğunu bilmeksizin yazımın bu şerh ile okunmasını dilerim Kendimi yineleyerek şöyle diyeyim . Geçmişte, medya sektöründe düzenleme ve hesap verebilirliğin olmaması nedeniyle etik dışı gazetecilik ve iftira daha da yaygındı. Şimdi de durum aynı değil demiyorum. Mesleki standartların ve etik kurallarının yükselişinden önce, gazeteciler genellikle eylemlerinin sonuçlarını düşünmeden hareket ediyorlardı. Sansasyonalizm ve kar peşinde koşmak bazen doğru habercilik ve etik davranıştan daha önemli hale geliyordu, hala da öyle. 

Sonuç olarak, hayatta olan ya da hayata gözlerini yuman bireyler genellikle yeterli kanıt olmadan yayınlanan iftira, etiketleme  niteliğindeki haberler nedeniyle haksız yere hedef alınıyor ve zarar görüyordu. Umarım böyledir durum .Umarım  asılsızdır tüm bu etik ve aynı zamanda insanlık dışı hatta suç adledilebilecek türden filler ,cürumlar iddiaları. .Aksi takdirde büyük bir sükut-u hayal benim açımdan. Üzerime sanki büyük bir çığ düşmüş gibiyim şayet iddialar doğru ise.-

Çiğdem Yorgancıoğlu 21.Kasım 2024

*****

ÇIĞ ,İLMİYLE BİR ÇIĞIR AÇTI VE BU DÜNYADAN ,ASIRLIK BİLGE MUAZZEZ İLMİYE ÇIĞ GEÇTİ -Çiğdem Yorgancioglu

17 Kasım 2024

Disiplinler arası araştırma ve işbirliğine sürekli destekle, geçmişe dair bilgimizi zenginleştirecek ve bizi insanlık tarihine dair daha kapsayıcı ve bütünsel bir anlayışa yönlendirecek yeni keşifler ve içgörüler ortaya çıkarma yolunda çalışmalar ortaya koyarken kırılgan toplum kesimlerini de güçlendirecek bilim insanlarına öyle çok ihtiyacı var ki dünyanın . Çalışmaları, özellikle Mezopotamya ve Asur İmparatorluğu ile ilgili olarak, antik medeniyetler ve kültürler hakkındaki anlayışımız üzerinde derin bir etki yaratmış olan, bilimsel çalışmalar alanına önemli katkılarda bulunmuş önde gelen bir Türk arkeolog, antropolojist ,Sümerolog,Asurolog, dilbilimci  ve duayen bilim insanı, değerimiz Muazzez İlmiye Çığ, ‘in aramızdan ayrılışı  beni ve ulusumu üzdü .

Muazzez İlmiye Çığ, 1914 yılında, ülkede hızlı sosyal ve politik değişimin yaşandığı bir dönemde, İstanbul, Türkiye'de doğdu. Çığ, Birinci Cihan harbinin başladığı yılın bebeği idi ve olmasından endişe edilen ve istenmeyen 3.Dünya savaşının sohbetlerinin ayyuka çıktığı günümüzde , göz bebeğimiz olarak ve insanlık ailesinin bilimsel anlamda pek çok alanda gözünü açarak  hayata gözlerini yumdu .

Tüm Türkiyem ve tüm Dünya önemli bir değerini, bir bilim insanını kaybetti. Başımız sağ olsun. Çalışmaları yalnızca antik medeniyetler hakkındaki bilgimizi genişletmekle kalmamış, aynı zamanda geleneksel tarih anlatılarına ve yorumlarına da meydan okumuş olan Muazzez İlmiye Çığ huzurla uyu ,ruhun şad olsun. Bizlere ışık yansıttın ,Işıklar içinde uyu . Uzun bir ömrün hakkını veren bilgeliği de dahil olmak üzere O’nu özleyeceğiz. İnsanlığı daha yüksek mertebelere taşıyacak olan ne varsa fikriyatında o da baki kalsın.

H.Çiğdem Yorgancıoğlu CLC 360-MIM CHI 360 –ChiCiTalks

 O’nun bize anımsattıklarına dair bir kaç söz etmek olsun bugünün konusu. Çığ'ın araştırmaları, antik toplumlardaki kadınların katkılarını vurguladı, Asur İmparatorluğu hakkındaki mitleri ve yanlış anlamaları çürüttü ve insanlık tarihini şekillendirmede kültürler arası değişimin önemini vurguladı. Muazzez İlmiye Çığ , toplumsal cinsiyet çalışmaları, kültürel kimlik ve toplumsal değişime odaklanan çalışmalarıyla antropoloji alanında öne çıkan bir isim. Türkiye'de doğan Çığ, araştırmaları ve katkılarının etkisiyle akademik dünyaya önemli katkılar sağladı .

İlmiye Çığ’ın çalışmaları, geleneksel cinsiyet rollerinin ve kültürel normların yeniden tanımlandığı, hızla değişen bir dünya bağlamında konumlanıyor. Müslüman nüfusu  çoğunluklu bir ülkeden kadın bir bilim insanı bir Sümerolog, bir antropolog olarak İlmiye Çığ, araştırmalarına özgün ve emsalsiz  bakış açısı getiriyor, klişelere meydan okuyor ve cinsiyet eşitliğini savunuyordu. Çalışmaları kültür, din ve toplumsal dinamiklerin kesişiminden şekilleniyor ve karmaşıklıklara dair değerli içgörüler sağlıyordu. Türkiye'de toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadın hakları için yaptığı savunuculuk, muhafazakar çevrelerden eleştiri ve tepkilere  maruz kalmasına  rağmen Çığ, toplumsal değişimi teşvik etmek ve dışlanmış toplulukları güçlendirmek için saygın bir akademisyen olarak platformunu kullanarak adaletsizliğe ve ayrımcılığa karşı konuşmaya devam etti.

Antik tarih ve arkeolojiye karşı derin bir hayranlık geliştirerek,bu alanlarda çalışmalarını sürdürerek, sonunda Mezopotamya medeniyeti konusunda önde gelen bir uzman olan Çığ kariyeri boyunca, fikriyatını ve metodolojisini şekillendiren çeşitli akademisyenler ve aktivistlerden etkilenmiştir.Bu isimlerden biri, İslam ve İslam üzerine öncü çalışmalarıyla tanınan Faslı feminist yazar Fatema Mernissi'dir. Mernissi'nin İslam tarihi ve feminist teori araştırması, Çığ'i kendi çalışmalarında kültür, din ve feminizmin kesişim noktaları ile eleştirel bir şekilde ilgilenmeye teşvik etti. Bir diğer etkili isim ise kültür ve güç üzerine araştırmaları ile bilgi veren bir antropolog olan Lila Abu-Lughod'dur. Çığ’ın toplumsal değişimi inceleme yaklaşımı.Abu-Lughod'un yerel bilgi ve yaşanmış deneyimlerin önemine yaptığı vurgu, Çığ'i araştırmalarında marjinal toplulukların seslerini merkeze almaya, onların anlatılarını güçlendirmeye ve baskın söylemlere meydan okumaya teşvik etti.

Çığ'in çalışmaları antik çivi yazısı metinlerini deşifre etmeye ve tercüme etmeye odaklanmış, Asur halkının günlük yaşamları, inançları ve uygulamaları hakkında ışık tutmuştu ve bu bağlamda  Muazzez İlmiye Çığ'ın çalışmalarını etkileyen kilit isimlerden biri de ünlü Asurolog Samuel Noah Kramer idi. Kramer'in Sümer ve Babil kültürü üzerine yaptığı çığır açıcı araştırmalar, modern Asuroloji'nin temelini oluşturmuş ve Çığ antik Mezopotamya'nın daha derinlemesine incelenmesine ilham vermiştir. Çığ'in çivi yazısı tabletleri ve yazıtları titizlikle analiz etmesi, Asur İmparatorluğu'nun politik, sosyal ve dini yapıları hakkında yeni bakış açıları ortaya çıkarmıştır.

Çalışmaları yalnızca antik medeniyetler hakkındaki bilgimizi genişletmekle kalmamış, aynı zamanda geleneksel tarih anlatılarına ve yorumlarına da meydan okumuştur. Çığ'in araştırmaları, antik toplumlardaki kadınların katkılarını vurguladı, Asur İmparatorluğu hakkındaki mitleri ve yanlış anlamaları çürüttü ve insanlık tarihini şekillendirmede kültürler arası değişimin önemini vurguladı.

Ilmiye Çığ'in çalışmaları, antropoloji alanında, cinsiyet, kültür,kapsayıcılık,adalet  ve toplum anlayışımızı yeniden şekillendirdi.

Araştırmaları, cinsiyet normlarının farklı kültürel bağlamlarda nasıl inşa edildiğini ve tartışıldığını vurgulayarak, kimlik ve gücün karmaşıklıklarına ışık tutuyordu. Çığ'in cinsiyet eşitliği ve sosyal adalet, yeni nesil akademisyenleri çeşitli konularla eleştirel bir şekilde ilgilenmeye teşvik etti Akademik katkılarına ek olarak, İlmiye Çığ toplumsal değişimin sesli bir savunucusu oldu ve toplumsal cinsiyet eşitliğini ilerletmek için taban örgütleri ve feminist hareketlerle iş birliği yaptı. Çığ’ın aktivizmi ataerkil normlarda  kadın haklarını destekledi, insanlığı ,insanlık ailesini  adalet ve güçlenme mücadelesine katılmaya teşvik etti. Teori ve pratik arasındaki boşluğu kapatarak Çığ, antropolojinin acil toplumsal sorunları ele almada dönüştürücü potansiyelini göstermişti.,

İlmiye Çığ’ın çalışmalarının antropoloji alanını şekillendirmeye ve ilham vermeye devam edeceği açıktır zira Çığ’ın çalışmaları, marjinalleştirilmiş toplulukların deneyimlerini merkeze alarak ve baskın anlatılara meydan okuyarak daha kapsayıcı ve eşitlikçi bir dünya için olanaklar sunmakta.. Antropologlar iklim değişikliği, küreselleşme ve toplumsal eşitsizlik gibi acil zorluklarla boğuşurken, Çığ’ın vurgusu kesişimsellik ve sosyal adalet, bu karmaşık konuları anlamak ve ele almak için değerli bir çerçeve sunmakta. Araştırmaları antik medeniyetler hakkındaki anlayışımızı genişletti, geleneksel anlatılara meydan okudu ve sosyal adaleti savundu.Chi Lange Challenge CLC 360 Bu çerçeveye ilişkin bağlamsal eğitim , MIM CHI 360 Felsefe Atölyeleri ile ilgili etkinlik tarihlerini içinde bulunduğumuz Kasım ayı içinde ayrıca duyuracağımızı da buraya bir not olarak düşelim.

Sonuç olarak, İlmiye Çığ’ın antropoloji alanına katkıları hem derin hem de geniş kapsamlı olmuştur. Akademik titizliği aktivizmle harmanlayarak Çığ, toplumsal değişim için savunuculuk yapması ile de hafızalarımızda kalacak. . Acil toplumsal sorunlarla boğuşmaya devam ederken, Çığ’ın çalışmaları bize bilgi ve dayanışmanın dönüştürücü gücünü hatırlatarak bir umut ve ilham feneri görevi görüyor.

Onu çok özleyeceğiz. Şapka çıkarıyoruz onun hayatına ve hayatı anlama kılmasına , O’na, o şapkalı bilge , yaşam boyu öğrenen ve öğreten kadına  uğurlar olsun. Bizim de Başımız Sağ olsun .

H.Çiğdem Yorgancıoğlu 

http://www.cigdemyorgancioglu.org