Türkiye genelinde, 500’e yakın ‘Sanayici ve İşadamı Derneği’ bulunuyor biliyor musunuz?

Siz  sadece TÜSİAD’ı duymuş olabilirsiniz ama; bunu bir de 81 ilin adıyla anılanı ve bir de yine 81 ilin ‘Genç’ sıfatıyla anılanı var…

Türkiye genelindeki 100’ü aşkın il sanayici ve işadamı derneğinin gerek kuruluşunda, gerek ülke ekonomisi, gerekse de kentsel ve yöresel ekonomiye katkıda bulunmasında en büyük katkıyı sağlayan isim kimdir diye sorsak; bunun tek bir yanıtı vardır:

Sevgili Veli Sarıtoprak…

*********

1994 yılında tanımıştım kendisini…

Uzun yıllar ASİAD ve ANGİAD’da; akitf üye olduktan sonra; biraz da TÜSİAD’a alternatif olsun diye; Türk  Sanayici ve İşadamları Vakfı’nı kurmak üzereydi; Ankara başta olmak üzere ülke genelinde saygın bir yeri olduğu için; hemen her etkinilkte her zaman ön saflarad yerini alrıdı…

Her toplantı çıkışında da; hemen herkese ‘Yakında TÜSİAV’ı kuruyoruz, az kaldı TÜSİAV’ı kuruyoruz’ diyerek kart verir, makamında röportaja ya da görüşemye çağırırdı…

Siz deyin 50, ben değil 100 kez röportaj yaptım bu  değerli iş insanı ile…

Hattâ övünmek gibi olmasın ama; 1999 yılında, deprem bölgesinde Düzceli depremzede çocuklara ücretsiz bazı eğitimler vermem sebeiyle; 2000 yılında ‘TÜSİAV ONUR PLAKETİ’ ile de ödülendirmişti beni…

*********

Ama O’nu bugün konu edinmem bunlardan dolayı değil…

Kendisi aynı zamanda bir Afyonlu olduğu için; Afyon iline çok özel ihtiamam gösterirdi.

Daha Türkiye’de; ‘Gastronomi Turizmi’ kavramı hiç bilinmezken(Hoş şu anda biliniyor da çok mu iş yapıyorlar o ayrı);  Veli Sarıtoprak; Afyon’a gastronomi ağırlıklı turlar düzenlenmesine vesile olur; Afyon’un sadece ‘Kaymak-Lokum-Sucuk’ üçlüsünden ibaret olmayan bir mutfak zenginliği olduğunu haykırırdı, haykırttırırdı…

*********

Ben bu muhteşem gastronim ilini; Veli Sarıtoprak ile tandıım; bir gastronomi uzmanı ve gurme olarak  O’na ne kadar teşekkür etsem az…

*********

Afyon; gerçekten çok zengin bir mutfak  kültürüne sahip bir il…

Gaziantep kadar olmasa da; Türkiye’nin en zengin mutfak çeşitliliğine sahip ilk beş ilinedn bir tanesi…

*********

Bu muhteşem lezzetlere geçmeden hemen önce bir şerh düşeyim ki; ‘Sucuk İskender’ adı ile Afyon’da karşılaşacağnız yemek; kentin mutfak kültürü ile hiçbir ilgisi-alakâsı bulunmayan; uydurulmuş ve lezzet açısından da damak tadına çok da iyi hitap ettiğni söyleyeemyeceğim bir yemek; uydurmuşlar ama maalesef uyduramamışlar…

*********

Ama Afyon öyle lezzetler barındırıyor ki; bir ‘Sucuk İskender’ buna asla ve asla gölge düşüremez…

*********

Muhteşem bir çorba ile başlayayım mı Afyon lezzet seyahatimize…

Namı diyar; Sakala çarpan çorbası ...

Bu çorba normalde; etsiz yaplır ama; ben küçük bir gurme dokunuşla; hem et suyu hem de et ilave ederek, belki de tek öğünlük, tek doyumluk bir yemeğe dünüştürdüm…

Mercimekleri, kısık ateşte az su ile iyice yumuşatıyorsunuz; ardından da dört bardak kemik suyunu ekleyip, kaynayınca da içine ‘Kesme’ ya da ‘Erişte’ koyuyorsunuz; on beş dakika sonra etini ekleyip, kapağını kapatıp, yine altını kısıyorsnuz. Ayrı bir yerde ise bol tereyağında soğan  pembeleştirip, içine salça ve nane ekliyor, sos kıvamında pişiriyorsunuz; on dakika da bu sosu ekleyip, yine kısık ateşte pişiriyor sonra da  afiyetle yiyorsunuz…

*********

Afyonlular; el açması börekte; iiyce haşlanıp, soğan ve az salça ile harmanlanmış iç kullanarak, bol tereyağlı harika bir çıtırlığa sahip, ‘Bükmercimeksi’ ya da ‘Bükme Mercimek Böreği’ yaparlar…

Ama Çullama Köfte, köfte tutkunları için anlatılması gereken bir köfte…

Basitçe anlatayım size; yarım kilo kıymaya, robotta kum giib çekilmiş bir bağ maydanoz ve bir soğanı ekleyip, ardından da bir su bardağı ince bulgur koyup; on beş dakika tamaen homojeniez olana kadar yoğurun; pinpon topu büyüklüğünde şekil verip; bozdulabında bir saat soğutun.

Çıkartıp yarım saat de oda sıcaklığına getireceksiniz ve ardından da yoğutlu; unlu, yumurtalı sosa bulayıp; kızartacaksınız…

Üzerine bol tereyağlı ve  kırmızı kapri biberli ve tabii ki  domatesli bir sos da gezdirdiniz mi; lezzet topları hazır…

********

Haşhaşlı irmik tatlısı ise; rengi ile, kaymağı ile tam bir lezzet esasen…

Unlu, irmikli ve mavi haşhaşlı bir altlık keki, portakal suyu ile karışmış şerbetle tatlandırıyoruz ve kaymakla servis ediyoruz…

********

Afyon’dan size son tarifim; ağzınızı açık bırakacak…

Zaten adı da; ‘Ağzı Açık’ …

Bunu Şanlıurfalılar kıyma ile yapar; Afyonlularsucukla…

Aslında Afyonlular buna ‘Tartallinafyon’ deseler yeri…

Domates, kırmızı kapri biber ve suckulu bir harç hazırlayıp; un-su-yoğurt karışımlı sert bir hamura, minicik kurabiyeler şeklinde yedirip, fırında pişiriyorsunuz…

Hepsi bu aslında…

*********

Afyon’un kaymaklı lokumunu tabii ki unutmayacağız ama; tavsiyem çok soğuk yiyin ve o sert kaymakla lokumun nasıl uyum sağladığnı hissedin…

*********

Patentini alarak Afyon Mutfağı’na armağan ettiğim ve dünya literatürüne de adını dikte etterdiğim ‘Ala Salonicca Souppa Sucuq’ ile bitireyim…

Aslında çok ama çok kolay…

Afyon sucuğunu orta incelikte dilimler halinde kesip, kısık ateşte soteliyorsunuz; sonra da, sucuğa göre tava ya da tencereye soğuk su koyup; kapağı kapalı bir biçimde ve yine kısık ateşte en az 15 dakika pişiriyorsunuz…

Bu halde bırakırsanız; ekmek bana bana da yersiniz, yok illâ çorba olsun diyecekseniz; kıvamına göre terbiye yapıp, on beş dakika daha karıştıra karıştıra pişirin; işte size ‘Ala Salonicca Souppa Sucuq’…

Bitireyim diyorum ama öyle zengin bir mutfak ki; bitmiyor…

Elbette bir de ‘Afyon Keşkeği’ var ki; Anadolu’da süt ile çeşitlendirilen tek teşkek…

Biraz da Emirdağ bölgesine ait bir yiyecek…

*********

Size tavsiyem, merak edip de Afyon Mutfağı’nı deneyimleyecekseniz; asla ama asla karayolu üzerindeki teislerdeki uyduruk versiyonlarla yetinmeyin; kent merkezine uğrayn…

Lokumculardan arta kalan esnaf; mutlaka o eşsiz yemekleri deneyimleyeceğniz bir lokantadır…

*********

Lokum da demişken…

Afyon, yaklaşık 30 yıldır muhteşem birrekoru elinde bulunduruyor; o da dünyada coğrafi işaretli ve yöresel bazda ünlü olan bir yiyecek-içecekle ilgili en çok esnaf çeşitliliğine sahip kent…

Afyon’da 100’den fazla lokum firması ve bunlara bağlı en az 200 esnaf var…

Sanırım bitti…

Haydi o zaman…

Afiyet olsun…

#Veli Sarıtoprak #TÜSİAV #Afyonkarahisar #Afyon #Afyon Sucuğu #Köfte #Çullama Köfte #Afyon Kaymağı #Lokum #Afyon Lokumu #Kaymaklı Lokum #Sucuk #Afyon Keşkeği #Keşkek #Mutfak #Sakala Çarpan Çorbası #Çorba #Ağzı Açık #Kaymak Tatlısı #Tatlı #Türkiye #TÜSİAD #Sanayiici ve İşadamı Derneği #Sanayici ve İşadamı Derneği #Gastronomi Turizmi #Gastronomi #Afyonkarahisar #Lezzet #Haydi #Afiyet Olsun