Sadako Sasaki...

İkinci Dünya Savaşı'nın acılarının simgeleri arasında yerini almış minik bir Japon kız çocuğu.

Japonya'nın Hiroşima kentinde Misasa Köprüsü yanındaki evinin yakınına 6 Ağustos 1945 tarihinde atom bombası düştüğünde iki yaşında olan Sadako, radyasyonun etkisiyle 12 yaşında lösemiden ölmüş.

Hastalıkla mücadelesi sırasında kağıttan bin turna kuşu katlama hedefi ile hayata tutunan Sasaki, savaşın masum kurbanlarının sembollerinden biri haline gelmiş. 

Peki nedir bu Turna Kuşu ve Sasaki'nin kısacık hayatından bir kesit...

Sasaki, 1943 yılında Hiroşima'da dünyaya gelmiş ve daha henüz iki  yaşındayken Misasa Köprüsü yanındaki evinin yakınına atom bombası düşmüş. Olayda görünürde hiçbir yara almamış ancak kaçarken annesi ile birlikte nükleer serpintiye yakalanmış. 

Radyasyonun uzun dönem etkileri 11 yaşındayken belirmiş. Kasım 1954'te Sasaki'nin boynunda ve kulaklarının arkasında şişlikler gelişmeye başlamış.  Ocak 1955'te bacaklarında purpura oluşmuş. Hemen ardından daha sonra, kendisine akut malign lenf bezi lösemisi teşhisi konmuş.(Ölümünün ardından annesi ve Hiroşima'daki diğerleri buna "atom bombası hastalığı" adını vermişler).

Talihsiz Sasaki, 21 Şubat 1955'te Hiroşima Kızılhaç Hastanesi'ne kaldırılmış. Hastaneye kaldırıldığı sırada akyuvar sayısı ortalama bir çocuğun seviyesinin altı katıymış.  Doktorlar bir yıldan fazla yaşamasının mümkün olmadığını söylemişler. 

14 ay hastanede tedavi görmüş. Bu sırada zamanını değerlendirmek ve boş oturmamak amacıyla kağıt katlayarak bin turna kuşu yaparsa iyileşeceği umudu ile ilaç ambalaj kağıdı gibi küçük kağıt parçalarını turna şeklinde katlamaya başlamış. 

Durumu gittikçe kötüleşen Sasaki'nin Ekim ayının ortalarında sol bacağı şişmiş ve mor rengine dönmüş. Ailesi bir şeyler yemesi için çağırdığında pirinçli çay istemiş, "çok lezzetli" demiş; ardından ailesine teşekkür etmiş... Bunlar onun son sözleri olmuş. 25 Ekim 1955 sabahı hayata gözlerini yummuş. 

Hastanede kaldığı süre boyunca kağıttan 1000 turna kuşu yapmaya çalışmış talihsiz kız. Bunu yapmasının sebebi ise eski bir Japon inancına göre 1000 turna kuşu yapan kişinin bir dilek dileme hakkı olmasıymış. Sadako'nun dileği de kanserden kurtulmakmış. 

Bugün,

Sadako'nun katladığı turna kuşları Sadako Sasaki Anıtı adı ile, Hiroşima kentinin merkezinde yer alan Hiroşima Barış Anıtı Parkı'nda yer alıyor. Heykelin dibinde "Bu bizim çığlığımız. Bu bizim duamız. Dünyada barış" yazan bir levha bulunuyor. 

Sasaki ayrıca Japonya'daki birçok kız için bir kahramandır. Hiroşima bombalamasının yıldönümünde bazı Japon okullarında hikâyesi anlatılır. Japonya'nın her yerindeki insanlar, Sasaki'ye adanan 6 Ağustos'u yıllık barış günü olarak kutlarlar.

Sadako Sasaki'nin trajik ölümü, Hiroşima şehrini ziyaret eden Dağıstanlı Rus şair Resul Hamzatov'a, sonunda Rusya'nın en büyük savaş baladlarından biri haline gelen Avar şiiri Juravli'yi yazması için ilham vermiş. 

Sadako, ayrıca Nâzım Hikmet'in 1956 tarihli Kız Çocuğu adlı şiirine de ilham olmuş. 

İsterseniz o şiire de şöyle bir göz atalım; 

Kapıları çalan benim, kapıları birer birer.
Gözünüze görünemem, göze görünmez ölüler.

***

Hiroşima'da öleli oluyor bir on yıl kadar.
Yedi yaşında bir kızım, büyümez ölü çocuklar.

***

Saçlarım tutuştu önce, gözlerim yandı kavruldu.
Bir avuç kül oluverdim, külüm havaya savruldu.

***

Benim sizden kendim için hiçbir şey istediğim yok.
Şeker bile yiyemez ki kağıt gibi yanan çocuk.

***

Çalıyorum kapınızı, teyze, amca, bir imza ver.
Çocuklar öldürülmesin şeker de yiyebilsinler.

Evet,

çocuklar öldürülmesin, şeker de yiyebilsinler... 

nota ve tınıyla... 

macit.soydan@gmail.com