DÜNYA GEZG?N? ?? SA?LI?I VE GÜVENL??? (B) UZMANI Ç??DEM YORGANCIO?LU AÇIKLADI: :TELEFER?KTE  CHI LANGE CHALLENGE   CLC 360 GÜVENL?K SENARYOLARI

Ya?anan tahilsiz teleferik kazas? sonras? birçok uzman ahkâm kesedursun;  konunun uzmanlar?ndan yazar?m?z Çi?dem Yorganc?o?lu’ndan olayla ilgili çok ilginç bir yorum geldi.

Yorumunu kö?esine de ta??yan Çi?dem Yorganc?o?lu’nun yorumu ?u ?ekilde:

DÜNYA GEZG?N? ?? SA?LI?I VE GÜVENL??? (B) UZMANI Ç??DEM YORGANCIO?LU AÇIKLADI: :TELEFER?KTE  CHI LANGE CHALLENGE   CLC 360 GÜVENL?K SENARYOLARI

Güney Afrika,Brezilya-Rio de Janeiro,,Norveç,Malezya ?sviçre Alpleri,Arnavutluk Dajti tepesi, de dahil olmak üzere teleferiklerde yolculuk etmi?  dünyan?n 5 k?tas?nda 107 ülke gezmi? ve ayn? zamanda beraberinde pek çok ekip gezdirmi? olan ?? Sa?l??? Güvenli?i B s?n?f? uzman? ve Kurumsal Riskler Eksperi Cigdem Yorganc?o?lu  Antalya'da teleferik kabininin dü?mesi sonucu ya?anan kazan?n ard?ndan  güvenli?e dair baz? önemli konulara dair aç?klamalarda bulundu.Bu aç?klamalardan bir k?sm?nda Yorganc?o?lu ?unlar?  söyledi.

Öncelikle bu ölümlü kaza.Kopan teleferik dire?inin çarpt??? kabinin taban?n?n dü?mesiyle, 54 ya??ndaki avukat Memi? Gümü? hayat?n? kaybetti.Ailesi ve yak?nlar?n?n ba?? sa? olsun.Ülkmizin ba?? sa? olsun. Sab?rlar dilerim. Yaralanmalar  da var,kronik hastalar var.  teleferiklerde mahsur kalan vatanda?lar?n kurtulmalar? sonras?nda da travmalar? olacak nereden bakarsan?z son derece üzücü yüre?imiz burkuldu .Kazadan etkilenen tüm taraflar?n ailelerin ac?lar?n? derinden payla??yorum .

Kazalar?n önlenmesine yönelik ,kapsaml? ??letme ve bak?m (O&M) yönetim hizmetleri de dahil olmak üzere zamana kar?? dayan?kl? eksiksiz çözümler sunan Yarat?c? Senaryo üretimleri havada denizde karada son derece önemlidir.Denizcilik sektöründe hali haz?rda bu konuda CBT e?itimler için Deniz Kazalar?n?n ,kazalara sebep olan hatalar?n, ya da kaza olmas? öncesi ya da  sonucu al?nmas? gereken tedbirlere ili?kin  senaryolar üretmekteyim en olmaz denilen siyah ku?u senaryolar gibi .Bu konuda hali haz?rda bir kitap olu?turdum yay?n öncesi edit a?amas?nda .  Bir teleferi?in kabinin alt? kopar m? tabiki kopar .Bu üzücü kaza bu senaryolar?n de?erini ve önemini al?nmas? gereken dersler  ?eklinde oldukça a??r bir ?ekilde hat?rlatt?.

Hat?rl?yorum bir kaç sene önce Uluda?'da  teleferik istasyonuna giren boz ay?dan konu?uluyordu . Emniyet konular?na ,matrak yanlar?na odaklan?yoruz   bunu ayr?ca senaryo özelinde ba?ka bir  günün konusu olsun anlatay?m zira ay?n?n uzakla?t?r?lmas? sonras? olu?turabilece?i görünmez kazalara il?kin senaryolar olu?mu?tu zinmde . Farenin kablo yemesi ve elektrik yang?n?na sebep olmas?ndan daha ciddi türden hasarlar vesaire. Senaryolar önemli küçümsememek gerek keza ülkemiz Deprem ku?a??nda ve ya?ad???m?z ac?lar da ortada .  ??in erbab? yetenekli, bili?sel ve davran??sal aç?dan mukavemetli,etik de?erleri gözeten   ekiplerin güvenli, tutarl? ve özenli bak?m çabalar?na yönelmedi?i hiç bir yerde,hiç bir tesiste  emniyette de?iliz unutmayal?m.

Mevzuya dönelim;Tüm yap?lar?n, ilgili meslek disiplinlerinde, uzman mühendis/mimarlarca  projelendirildiklerini  varsaymaktay?z ço?u zaman .??letmesi ve bak?m? özel kurallara ba?l? elektromekanik tesisler kapsam?na giren teleferik hatlar?n?n nokta,nokta tek tek güvenlik önlemlerinin gözden geçirilmesi elzemdir. tahribats?z muayene usulü ile yap?lmas? önemli .Ka? yaparken göz ç?karmadan .  En üst düzeyde güvenlik sistemleriyle donat?ld???n? varsayd???m?z  Teleferik/Telesiyej sistemlerinin güvenlik standartlar?na uygun bak?m ve denetimleri düzenli olarak ve çok s?k? bir ?ekilde ve çok tarafl?  denetim  yapmak olmazsa olmazd?r. Sadece y?ll?k periyodik bak?mdan ya da sadece  kabinlerde yolcu konforunun art?r?lmas? gibi konulardan  bahsetmiyorum. Tesislerin güvenli ve uygun biçimde i?letilebilmesi için ilgili TS  Standard?na uygun i?letme bak?m ve kontrollerinin periyoduna uygun ?ekilde,en ince mühendislik uygulamalar? gözetilerek ve esas al?narak  i?in  ehilleri taraf?ndan  yerine getirilmesi esast?r..

Otomasyon ve elektrik sistemlerinde iyile?tirme ve bak?mlar son derece önemli. kablolu ta??ma tesisat? i?letme ve bak?m? i?in ehilleri taraf?ndan yap?lmal? ve denetlenmeli.Denetlenme derken içten d??a  ba??ms?z denetim kurulu?lar?n? da içine al?yorum.

 Az önce  cümlemin ba??nda varsayd???m?z diye bir ifade vard? i?te o kritik kelime  " VARSAYMA " en riskli noktalardan biridir .Var Sayamay?z ve yok da sayamay?z.Ya?am?m?z?n her alan?nda  risklerin önlenmesine yönelik ilk kural bu olmal? .i?letme körlü?ü, ve  niteliksiz,hatal? , dikkatsiz ve ihmalkar çal??malardan ar?nmak için de senaryolar üretmek önemlidir. Bu nedenle kaza senaryolar?nda bilhassa bili?sel ve davran??sal risklerinin önemine dikkat çekmekteyim.Ve bu minvalde tüm CLC 360 Risk senaryolar?m? da buna dayand?rmaktay?m. Mekanik ve elektronik tesisat ve aksamlar kadar önemlidir bu. tesisat?n emniyetli ve uygun kullan?m? da bili?sel ve davran??sal faktörlerin bir fonksiyonudur.

Misal ,   .Yap?lan kontrollerde saptanan bir uygunsuzlu?un  düzeltilmesi için rapor halinde ??letmeye bildirme konusunda bir ihmal ya fa hata direk insan davran??? ve bili?sel yönü  unsurudur. Ba?ka bir örnek vereyim bu daha çok i?letme yönetim riski . Bazen ciddi kurumlar?n Teleferik Bak?m Operatörü i? ilan? arana  vas?flar bölümünde Tercihen temel Elektrik-Elektronik bilgisine sahip gibi ifadeleri gördü?ümde tercihen kelimesine tak?l?p  beynim yan?yor .Nas?l tercihen olabilir ki .Bütüncül bir yakla??m  anlay???ndan son derece uzak bu. Fren bak?m? yapan bir ki?inin elektrikten anlayamayaca??n?z?n da olabilirli?ine  dair ufac?k bir ihtimal olmas? durumunu dü?ünmek sigortalar? att?r?yor .Tek kablo teknolojisine sahip tek yönlü hareket eden bir Hava Asansörü  yani kablo her zaman ayn? yönde sabit bir h?zda hareket ed?yor. Bu  elektrik motoruyla çal??t?r?l?yor ve ayn? kablonun ta??ma ve destekleme i?levi var. Araçlar?n ve yolcular?n?n a??rl??? sizce önemsiz olabilir mi . Devam edelim  Tek kablo teknolojisine sahip tek yönlü hareket eden bir Hava Asansörü  yani kablo her zaman ayn? yönde sabit bir h?zda hareket ed?yor. Bu  elektrik motoruyla çal??t?r?l?yor ve ayn? kablonun ta??ma ve destekleme i?levi var. Araçlar?n ve yolcular?n?n a??rl??? sizce önemsiz olabilir mi . Devam edelim  sökülebilir kapal? kabinler olsun gondollar. Kablodan ayr?lan ve istasyondan ç?karken tekrar devreye giren bir kavrama vas?tas?yla kabloya ba?lan?yor.  Bu özellik sayesinde , yolcular?n bini? ve ini?lerini kolayla?t?rmak için istasyonlardaki kabinlerin h?z?n?n rotadaki h?za bak?lmaks?z?n azalt?lmas?na imkan  tan?yor.Bunun operatörünü dü?ünün mesela elektrikten tercihen anlas?n diye bir ?ey dü?ünülebilir mi ?

?sviçre Alplerinde Mt.Blanc tepesinde idim bir gün . Yan?mda 30 ki?ilik bir grup .  teleferik içinde iken makara sistemlerine arkaya ald??? manzara ile birlikte,seyahat adrenaline e?lik eden panoramik heyecan?m?n bir an kesintiye u?rayarak  gözlerim dalm?? saniyenin bilmem nekadar kaçta kaç? bilmedi?im bir anda zihnime tak?lan sorulardan biri ?u idi Rüzgâr h?z? artarsa kaç km/s h?za ula?t???nda sistem otomatik olarak  hem sesli ve  hem ekranlardan görsel olarak operatörleri  ekstra önlemler almaya yönelik uyarmaya ba?lar  ve herhangi bir t an?nda kurtar?lma gerekirse tahliye nas?l olur acaba diye .çelik halatlar? , hidrolik sistemleri ,motor aksamlar?, dikey ve yatay makaralar? her?eyi kusursuz muydu acaba bindi?im teleferi?in .

Sorular çok Yetenekli bir beyin ve kalple yönetilir bu i?ler. O beyne sahip mühendisler,operatörler,idareciler  operasyonlar?n kalbinin sorunsuz atmas?n? sa?lay?c?lar?d?r. sorumlular?d?r. Her br kendi alan?nda oldu?u gibi aln?na de?en alanlarda da olabildi?ine derinlemesine bilgi sahibi olmal? e?itimleri de yenilenmi? ve eksiksiz olmal?d?r.Önemli bak?m sorumlulu?unu üstlenen  ekiplerin derin bir uzmanl?k geli?tirmesi esast?r.?akas? yoktur bu i?in. Tesislerin karma??kl?klar?na olan a?inal?klar?, her görevin hassasiyet ve özenle yerine getirilmesinde önemlidir .Hatalardan ö?renmeleri  ve hatan?n yenilenmemesi için üzerine dü?ünmek ve bunu dü?üncesine ve davran???na yans?tmas? de bir o kadar önemlidir.

Erteleme davran???ndan kaç?nmamak da ihmale yol açar. Proaktif önlemlerle kazalar? ,hatalar? ,aksakl?klar? ya da  ar?za sürelerini etkili bir ?ekilde önlemek mümkündür. Üstelik bu davran?? onar?m maliyetlerini önemli ölçüde azalt?r ya da art?r?r.Ertelemek ya da ertelememek elimizde ! bir atlamaya , bir ihmale bakar insan hatalar? ve ard?ndan gelen ramak kala ya da kazalar .

Ezberlerle ve varsay?mlarla e?itimsizlikle meraks?zl?kla ,tedbirsizlikle ya?amam?z gerekti?ini  hat?rlatan bir kaza idi bu konuda kapsaml? bir yay?n ve e?itim için ufuk aç?c? bir Chi Lange challenge CLC 360 RISK EducAction brief daha haz?rlan?yor ve kat?l?mc? izlenimleri ile ayr?ca de?erlendirece?iz .

http://gundemekonometre.com/yazarlar/cigdem-yorgancioglu/teleferikte-chi-lange-challenge-clc-360-guvenlik-senaryolari/504/

BALKAN EKONOM? HABER AJANSI