Bazı öğreti, metin ya da yazılar vardır ki, güncelliğini hiç kaybetmez…

İçin kötü olduktan sonra,

Hacı, hoca olmuşsun kaç para,

Seccade, tesbih, post güzel ama;

Yüce Tanrı’m kanar mı sanırsın bunlara…

*********

Şiir sever misiniz?

Dünya genelinde yapılan istatisiki bir araştırmaya göre, edebiyatla ilgilendiği halde, şiiri sevmeyenlerin sayısı, neredeyse şiiri sevenlere eşit…

*********

Muhtemelen kategrilerini insanlar spontane yapmışar ama, çeşit çeşit şiir türü var:

Aşk şiiri, sevda şiiri, milli duygu şiiri, karamsarlık şiiri…

Ancak bir şiir tüür var ki, buna ne kolay kolay cesaret edilir, ne de adam gibi becerilebilir…

O da ‘Tanrıya Sesleniş’ ya da ‘Tanrı’ya Serzeniş’ şiiri…

Öyle ya, seslendiğin, erzenişte bulunduğun, kainatın yaratıcısı, sen inan ya da inanma, inananların inancına saygı gereği, edepli ve adaplı olacaksın kelimelerinde…

Ne isyan kokacak, ne gasiyan…

Nükte ve nüans kokmalı anlatımın…

Zor yani…

İşte bunu becerebilen, en güzel örneklerini veren bir şairin eserlerini tanıtacağım size…

Ömer Hayyam’ın ‘Bütün Dörtlükler’ kitabı…

*********

Tam adı, Ebu'l Feth Ömer ibn İbrahim el-Hayyam'dır.

Tam bu noktada size bir anektot aktarma istiyorum…

Latin Ameraki ülkelerinde yaşayan birçok kişinin ismi bir hayli uzundur, ‘Louis Alberto de Salvatiera N’Palema’, ‘Anthonio Sanchez Paramierna S’alengirareio’ gibi…

Bu uzun isim geleneğinin kökeni de Araplara ait, daha doğrus Endülüs Emevileri’nin bir kalıntısı…

Arap istilası sırasında, bugünkü İspanya ve Portekiz toplumları ile yakın ilişkiler dolayısıyla, bu halkların isimleri de ‘Oğlu’, ‘Sülalsi’, ‘Ailesi’ anlamına gelen kelimelerel ağdalanmış…

Dönelim kitabımıza…

*********

Hayyam, aslında Farsça yazmış ama öyle ustaca yazmış ki, başka dillere çevrilirken kafiye uyumu rahatlıkla yapılabiliyor…

Hele de Türkçe çevirisi…

Dünyada bugüne kadar gemiş ve geçmiş, ‘Şarap-Aşk-Tanrı’ üçgeninde sevimli eserler sunan belki de tek şir Hayyam…

Öyle ki bugün bazı rubailerinin kendisine ait olamayacağı bile konuşuluyor, bu yüzden de be size, tamamen kendisine ait rubaileredn oluşan ‘Bütün Dörtlükler’i aktarıyorum bugün size…

En doğru çevirilerinden hem de…

Hayyam’ın ilk Türkçe çevirileri,  Muallim Feyzi'ye aittir.

Onun bazı rubailerin düz yazı tercümelerinin yanı sıra Hayyam hakkındaki makalelerini de kapsayan Hayyam adlı çalışması önce Tercüman-ı Hakikat’in 1885-1886 yıllarındaki sayılarında yayımlanmış, ardından kitap haline getirilmiştir…

*********

Ey özünün sırlarına akıl ermeyen;

Suçumuza, duamıza önem vermeyen;

Günahtan sarhoştum, ama dilekten ayık;

Umudumu rahmetine bağlamışım ben

Büyükse de isyanım, kötülüklerim,

Yüce Tanrı' dan umut kesmiş değilim;

Bugün sarhoş ve harap ölsem de yarın

Rahmete kavuşur elbet kemiklerim.

*********

Üsluba ve hitaba bakar mısınız?

İlaih bir aşk var, ama dünya nimetlerinden de vazgeçemeyen bir nefsin, aşkını anlatman İlahi kudrete…

Rahmetin var, günah işlemekten korkmam;

Azığım senden, yolda çaresiz kalmam;

Mahşerde lutfunla ak pak olursa yüzüm

Defterim kara yazılmış olsun, aldırmam.

*********

Aynı zamanda iyi bir matematikçi de olan Hayyam, şiirlerinde mantığı da çok güzel kullanıyor:

Her sabah yeni bir gün doğarken,

Bir gün de eksilir ömürden;

Her şafak bir hırsız gibidir

Elinde bir fenerle gelen.

*********

Var mı dünyada günah işlemeyen söyle:

Yaşanır mı hiç günah işlemeden söyle;

Bana kötü deyip kötülük edeceksen,

Yüce Tanrı, ne farkın kalır benden, söyle.

*********

Psiko-Edibiyatçıların çok katıldığım bir  tespiti var:

Hayyam’ı anlayarak okursanız, hem ilahi aşkınız artar, hem de hoşgörü seviyeniz…

*********

Kalan rubaileri kitabından okuyun lütfen…

*********

Görüşek ve okunmak dileğiyle…