Günah i?ledim lezzet dolu bir günah,

titreyen esrik bir tenin yan?nda,
tanr?m ne bileyim ne yapt?m ben,
o karanl?k susku dolu zulada...

o karanl?k susku dolu zulada,
bakt?m gözlerine gizemleriyle dolu,
gözlerinin çaresiz isteklerinden,
kalbim gö?sümde ç?rp?n?p durdu..

o karanl?k susku dolu zulada,
yan?nda darmada??n oturdum,
dudaklar?ma heves döktü dudaklar?,
deli kalbimin üzüncünden kurtuldum..

Bir kad?n?n, hem de evli bir kad?n?n evlilik d??? ili?kisini anlatt??? bu ?iir ?ran’da yeri gö?ü inletmi?ti. 

1950’li y?llarda kaleme ald??? bu ?iirinden sonra kocas?ndan bo?anm?? ama yazmay? sürdürmü?tü.  ?kinci kitab? Duvar 1956 y?l?nda yay?mlanm??, hissetti?i yaln?zl??? ve güçsüzlü?ü sahici bir tav?rla anlatt??? 25 ?iirlik bu kitab?n? da 1958 tarihli ?syan takip etmi?ti. 

Kendisini dibe çeken bu ortam?n zorluklar?ndan uzakla?mak ad?na ç?kt??? Avrupa seyahati s?ras?nda yazd??? 17 ?iirinden olu?an bu üçüncü kitab?, üslubu ve konular?yla öncekilerden oldukça farkl? bir yere sahipti.

Art?k ölüm gibi konular? da i?lemeye ba?layan ?airin ?iirlerinde dinî ö?elerle mistik bir anlat?m da öne ç?kmaya ba?lam??t?. 

Evet, yukar?da da belirtti?im gibi 20. yüzy?l ?ran edebiyat?n?n kederli ve güçlü ?airi Füru? Ferruhzad, kad?n? toplum d??? gören bir co?rafyada ‘kad?n’ bir ?air olarak üretti, sözünü söylemekten hiç çekinmedi ve hep bildi?i yolda ilerledi. 

Kimi zaman tüm bunlar?n kar??l???nda, en yak?nlar? taraf?ndan bile cezaland?r?lsa da…

Eserlerinin üzerinden on y?llar geçmi? olmas?na ra?men hâlâ tart??malar?n merkezinde olmas?, onun bu cesur ki?ili?inin bir kan?t?. Zira sadece ?iirleri de?il, ya?ad?klar?yla çok ?ey anlatt?.

“Önemli olan üretilen eserin insan elinden ç?km?? olmas?; bir kad?na m? yoksa bir erke?e mi ait oldu?u de?il. Bir ?iir, belli bir seviyeye ula?t?ktan sonra yarat?c?s?ndan ayr?l?r ve herkesten ba??ms?z, sadece kendi varolu?u üzerinden de?erlendirilecek ?ekilde dünyaya kar???r.”

Eril dünya, kad?n sanatç?lar?n eserlerini farkl? kriterlerle de?erlendirse de, ki?ili?ini ve kendi bak?? aç?s?n? en sahici haliyle ?iirlerine aktaran Füru? Ferruhzad, bu sözlerle kar??l?yordu kad?n bir ?air olarak kendisine yöneltilen ele?tirileri. 

Ya?ad?klar?n?, gördüklerini, hissettiklerini limitlere ba? kald?rarak yans?tt? dizelerine. Ama tabii ki hem ya?ad??? dönem hem de ülkesi için çizgi d??? bir karard? bu. Öldükten y?llar sonra bile ?iirleri ?ran’da yasakl?lar listesinde yer ald?. 

1967 y?l?nda geçirdi?i bir trafik kazas? sonucu hayat?n? kaybetti?inde henüz yay?mlanmam?? bir kitab? daha vard?; ?nanal?m So?uk Mevsimin Ba?lang?c?na adl? bu kitap, o öldükten sonra yay?mland?. 

32 ya??ndayken yaln?z ve ülkesinde bir kesim taraf?ndan d??lanm?? olarak dünyadan ayr?ld? Füru? Ferruhzad. 

Ama korkusuzca kaleme ald??? ve arkas?nda b?rakt??? külliyat? ise, k?sac?k ömrüne inat on y?llara hükmeden bir etkiye sahip oldu.

Nota ve T?n?yla...

macit.soydan@gmail.com